Neem afscheid met een glimlach en een traan

BLOG | 9 september 2019

Wanneer je afscheid neemt van een dierbare, zijn hier bijna altijd kinderen bij betrokken. Zij blijven achter als zoon, dochter, broer, zus of kleinkind.

Hoewel je misschien niets liever zou willen, je kunt niet veranderen dat kinderen afscheid moeten nemen. Gelukkig heb je wél invloed op de manier waarop ze dit doen.

Spelenderwijs betrokken

Uitvaartverzorger Nienke Hyams heeft een achtergrond in het onderwijs en vindt het belangrijk dat kinderen zo veel mogelijk bij de uitvaart betrokken worden: ‘Ouders vinden het verdriet van hun kinderen vaak nog erger dan hun eigen verdriet. Mensen zijn daarom ook geneigd om kinderen te beschermen van alles wat er gebeurt en vinden het lastig om erover te praten. Toch is het belangrijk om dat wel te doen, spelenderwijs en op een manier die bij het kind past.’

Uitleg geven

‘Kinderen stellen uit zichzelf veel vragen over het onderwerp omdat ze er niet zo bang voor zijn. Ze hebben over het algemeen minder ervaring met de situatie en daarom is het voor hen nog minder beladen dan voor volwassenen. Het is wél belangrijk om eerlijk antwoord te geven op de vragen die kinderen stellen en dat doe ik dan ook. Ik neem kinderen gerust mee naar een crematieoven en leg uit hoe dat werkt. Of we kijken naar het lichaam en ik vertel wat er gebeurt en waarom het lichaam anders voelt. Het gebeurt geregeld dat volwassenen vervolgens tegen me zeggen dat zij dat ook allemaal nog niet wisten.’

Behoeften aanvoelen

‘In de aanloop naar de uitvaart kom ik soms wel vier keer per week langs, als daar behoefte aan is. Dat vind ik erg belangrijk. Ik maak kennis met de kinderen en leg uit wat ik kom doen. Daarbij is het wel belangrijk om te onthouden dat ik niet bepaal wat er gebeurt. Ik ben er om de familie bij te staan en te adviseren over de mogelijkheden, maar de familie heeft alles zelf volledig in de hand. Het komt ook voor dat kinderen helemaal niet op mij zitten te wachten. Dit zijn vaak jongeren van rond de 17 of 18. Die willen vooral met rust gelaten worden en daar moet ook ruimte voor zijn. Het is dan aan mij om ze erbij te betrekken, maar vooral ook te laten.’

Kinderen kunnen bijdragen

‘Veel mensen staan er niet bij stil, maar kinderen kunnen veel doen op de dag van de uitvaart en in de aanloop er naartoe. Er moet veel geregeld worden en niet alles lijkt misschien even geschikt voor kinderen. Toch vinden juist de jongsten het soms heel fijn en interessant om te helpen bij de verzorging van hun mama, papa, opa of oma. Ook kunnen kinderen helpen bij het dragen van de kist. Dan hangen we er bijvoorbeeld linten aan die een kind kan vasthouden. Er is echt heel veel mogelijk.’

Dansen

‘Tegelijkertijd is het belangrijk om een kind, kind te laten zijn. Als een kind muziek hoort en het wil dansen, moet daar bepaalde ruimte voor gegeven worden. Bij de andere nabestaanden kan zo’n moment ook een glimlach op het gezicht toveren en ik denk dat dat ook zo hoort. Dat je kunt terugkijken op de uitvaart en alles eromheen met een glimlach en een traan.’

Tasje voor je tranen

Speciaal voor kinderen heeft Nienke een ‘Tasje voor Tranen.’ In dit tasje zitten allemaal spulletjes met betrekking tot afscheid nemen. Nienke geeft het tasje vaak in de week voor de uitvaart aan een kind, zodat het op geheel eigen wijze kan toewerken naar de dag van de uitvaart. In het tasje zit onder andere een herinneringsboekje. Hierin kunnen kinderen mooie herinneringen opschrijven, een tekening maken of een leuke foto plakken. Er zit ook een armbandje in het tasje, evenals een steen in de vorm van een hart, een zakdoek omdat je soms moet huilen en een ballon omdat er ook gelachen mag worden. In een bijgesloten stripboekje wordt uitgelegd wat er gebeurt als iemand overlijdt. Deze kunnen kinderen meenemen naar school om aan hun klasgenoten te laten zien.

Nienke: ‘Het tasje nodigt uit om met elkaar te praten, in het gezin en op school. Het is ook een mooie manier voor kinderen om zich ergens aan vast te houden in een periode dat er heel veel gebeurt. Het komt geregeld voor dat de kinderen op de dag van de uitvaart met het tasje om de arm binnenkomen. Ik krijg ook wel eens foto’s van een kind dat met de steen in de hand ligt te slapen. Het nodigt kinderen echt uit om bij de uitvaart en alles eromheen betrokken te worden.’

Een afscheid is niet alleen de uitvaart

Nienke Hyams is eigenaresse van Volgerlanden Uitvaartverzorging. Ze vertelt over haar werk: ‘Een afscheid moet goed zijn, je kunt het maar één keer doen. Er zit wel degelijk verschil tussen een afscheid waarbij de uitvaart netjes geregeld was en een afscheid dat is verzorgd door iemand met liefde, aandacht en passie voor het vak. Ik vind dat heel belangrijk. Dat betekent ook dat het niet alleen goed geregeld moet zijn op de dag van de uitvaart, maar ook in de aanloop er naartoe. Alles moet tot in de puntjes verzorgd en goed aangekleed zijn. Alleen dan krijg je een bijzonder afscheid dat bij je past en waar je nabestaanden verder mee kunnen.’

Artikel verscheen eerder in ForYou Magazine Rotterdam.

Deel dit bericht op:

Nabestaanden aan het woord

In het vooruitzicht dat mijn lieve vrouw Alie binnen enkele dagen zou te komen te overlijden, ben ik in contact gekomen met Nienke. Vanaf de eerste ontmoeting straalde ze een en al warmte en genegenheid uit. Het kwam bij mij over alsof wij elkaar al jaren lang kenden en zeer vertrouwelijk alles met elkaar konden bespreken, heel open en eerlijk. Dit resulteerde in meerdere vertrouwelijke gesprekken, waarin ik mijn wensen, zoals Alie het gewild zou hebben, aan kon geven. Voor Nienke was niets te veel, zeker niet omdat ik nog een paar keer met wijzigingen aankwam. Zelfs de middag voor de begrafenis, ook in de nacht was het niet te veel om ‘s morgens vroeg te bellen. Totdat er geen tijd meer was om nog dingen te veranderen. De uitvaart vond plaats vanuit verzorgingstehuis Swinhove. Daar is Alie bijna 4 jaar met ontzettend veel liefde verzorgd toen zij leed aan de mensonterende ziekte Alzheimer. Het afscheid in Swinhove heeft Nienke op indrukwekkende wijze georganiseerd. En zo ook de begrafenis in ons familiegraf op de Zuiderbegraafplaats in Rotterdam.
De manier waarop Nienke de plechtigheid in de aula vorm heeft gegeven, is met geen woorden te beschrijven. Mijn onuitsprekelijke dank voor alles wat Nienke voor mij heeft gedaan. Nogmaals dank! Ik spreek je nog wel!

- Arie Vliegenthart

Wij hebben aan Nienke gevraagd om de crematie van onze moeder te regelen. En vanaf het eerste moment was er iemand bij ons thuis, die ons het gevoel gaf ‘wij gaan dit samen doen’. Eerst werd geluisterd en in een schriftje geschreven wat moeder zelf wilde. En wat wij graag wilden. Alle tijd werd genomen voor ons en ons verdriet. En langzaam werd er een duidelijk plan gemaakt hoe alles zou gaan. De eerste dagen was er dagelijks contact. Ze was bij ons thuis, of er kwam een belletje. Soms gewoon van ‘hoe gaat het met jullie?’ Niets was te veel. Die persoonlijke aanpak heeft ons zó goed gedaan. En alle aandacht die moeder kreeg, voelde als warme, oprechte interesse.
De dag zelf van de crematie ging precies volgens plan. Wij waren ook zeer onder de indruk van Arjen. Zo lief en persoonlijk hoe hij samen met Nienke voor moeder gezorgd heeft. Dat is heel bijzonder. Heel erg bedankt voor de goede zorgen voor, tijdens en na de crematie. Je voelt als een familielid.
– Rob en Trudy

- Trudy

Volledige ontzorging, dat is het motto van Nienke. Op het moment dat duidelijk was dat mijn man op korte termijn zou komen te overlijden, wist ik al direct dat ik Nienke graag wilde vragen de uitvaart te begeleiden. Ik kende Nienke al van eerdere uitvaarten en ik wist daardoor hoe goed zij is in haar werk. Nienke oefent haar werk uit alsof ze een vriendin is die mij al jaren kent. Ze voelt aan wat belangrijk is en maakt ruimte voor hetgeen wat je op dat moment nodig hebt. Haar begeleiding door alles wat geregeld moet worden is overzichtelijk. Daarnaast pakt ze door in details waarvan ik niet wist dat ik ze nodig had. Ze geeft ondersteuning bij keuzes die onmogelijk lijken en houdt altijd oog voor een echte persoonlijke aanpak. Samenvattend is de zorg van Nienke: “Meer dan volledig, uiterst persoonlijk en men wordt volledig ontzorgd in alles wat er maar nodig is rondom het overlijden van een dierbare”.

- Stephanie

Lees meer ervaringen

Koffie of thee doen?

Ontdek wie je in huis haalt.

Laten we samenkomen

Neem afscheid met een glimlach en een traan