Van school naar afscheid: hoe de cirkel weer rond is

Van school naar afscheid: hoe de cirkel weer rond is

Ken je dat? Zo’n moment dat je een bekende van vroeger tegen het lijf loopt? Zo’n moment dat oude herinneringen weer ‘leven’ krijgen? En je met elkaar in gesprek raakt, omdat je in een ver verleden op een bepaalde manier aan elkaar verbonden was? Het is iets wat mij, terwijl ik in functie ben, zo nu en dan gebeurt. Momenten dat ik besef hoe mooi mijn werk is – en dat de cirkel van het leven een begin en eind heeft, maar in bepaalde verbintenissen een afzonderlijk middenstuk.

“Wat zou er van hen geworden zijn?”

Waar ik vandaag de dag een passievolle uitvaartondernemer ben, stond ik vroeger onder andere voor de klas. Als juf was ik, net zoals nu, vooral bezig met mensen. Zorgen voor. Vooruitbrengen van. Ook nu vraag ik me regelmatig af wat er van mijn oud-leerlingen geworden is. Of ze getrouwd zijn. Kids hebben. Of juist een individueel en vrij leven leiden. Hoe je het ook wendt of keert: als juf heb je iets speciaals met al je leerlingen. Met elk mensje een andere band. Toen er laatst twee oude bekenden op mijn pad kwamen voor het regelen van een uitvaart, bleek de ontmoeting éxtra speciaal. Niet omdat ik de oud-juf was – maar oud-leerling. juist: precies andersom dus.

Mijn favoriete juf

We noemen haar in dit verhaal even Carla.* Een vrouw met toch wel een bijzonder plekje in mijn hart. Ze was namelijk mijn favoriete juffrouw op school. En daarnaast: mijn zusjes hebben ook bij haar in de klas gezeten. Ik was toen vier jaar, zij tientallen jaren ouder. In het heden, zo’n veertig jaar verder, kom ik haar zo nu en dan nog steeds tegen. Vaak sporadisch en vluchtig – want inmiddels leiden we allebei, apart van elkaar, onze eigen levens. Totdat haar man zou komen te overlijden (ziekte) en ze met een hele andere – en diepere – intentie bij mij aanklopte. Via mijn moeder wist ze dat ik uitvaartverzorger ben en belde ze me op. Of ik op voorgesprek wilde komen, omdat haar partner helaas het leven te vroeg gaat verlaten. Je snapt mijn directe ‘meebewegen’ – en voordat ik het wist zat ik bij haar thuis op de bank.

De ‘stoere jongens’ opnieuw in de ogen kijken

Uiteindelijk hebben we samen de uitvaart van haar man geregeld. De ‘meneer’ die ik als kleine meid regelmatig op school zag, omdat hij zijn geliefde Carla iets kwam brengen. De dag van de uitvaart zelf was ontroerend mooi, net zoals de ‘reis’ daarnaartoe. Niet alleen omdat we de mooiste gesprekken voerden en herinneringen ophaalden, maar ook omdat we dit sámen konden doen, met die extra diepe connectie als ‘brandstof’. Wat ik ook een hele bijzondere ervaring vond, was het moment dat ik haar twee zonen weer in de ogen keek. Die ‘grote jongens’ die ik als jong meisje zo indrukwekkend vond. Waar ik stiekem een beetje tegenop keek. Nu, die veertig jaar later, zijn ook zij zoveel groter geworden. Maar ondanks dat, zag ik in de ogen nog steeds diezelfde stoere jongens. Je weet wel: die ik me herinnerde als kleine, nieuwsgierige Nienke. 

Zij zorgde voor mij, nu zorg ik voor haar

Het ráákt me. Wetende dat zij vroeger voor mij zorgde – en ik nu voor haar. Ik heb thuis zelfs nog een foto liggen waarop ik Maria speel in het Kerstspel. En waarop ik als trots meisje naast juf Carla sta. Het begin van ‘onze’ cirkel die we delen – en die vandaag de dag zo’n mooie sluiting heeft gekregen. En juist door deze bijzondere afsluiting is de connectie die we hebben, alleen nog maar sterker geworden. Dat betekent in mijn vak niet dat we de deur bij elkaar platlopen of wekelijks bij elkaar op de koffie gaan. Dat betekent in mijn vak dat je van waarde voor elkaar bent geweest – en die herinnering in je zak mag steken.

Onverwachte trip down memory lane

Nog zo’n bijzonder ‘reüniemomentje’ is de keer dat een aankomend weduwnaar contact met me zocht. “Je moet Nienke bellen, die heeft die ene keer zo’n prachtige uitvaart verzorgd!” – vertelden bekenden hem, waardoor we een paar dagen later tegenover elkaar zaten. Ja, ik herkende érgens zijn stemgeluid, maar een actieve herinnering? Die was er niet. Tijdens ons voorgesprek gingen we samen de diepte in. Wie hij is, wat voor mooie vrouw zijn partner is en wat hij allemaal al gedaan heeft in zijn leven. Hij vertelde me dat hij in een ver verleden leraar was op een bepaalde middelbare school. Toevallig dé school waar ik als leerling ook naartoe ging. Je raadt ‘t al: hij was daar een van de docenten, ik een van de leerlingen. Ook al kon hij zich mij niet meer herinneren, het moment van herkenning – door het gedeelde verleden – was daar. Voordat we het wisten raakten we in gesprek over die periode en kwam de een na de andere naam voorbij. De “Hé, ken je die nog?” vloog op-en-neer en gaf ons een fijne trip down memory lane. Én een klik die éxtra bijzonder is, juist door de cirkel die we – onverwacht – blijken te delen.

“Dag, juffrouw Van Dijk”

Dat we samen de uitvaart van zijn vrouw zouden gaan regelen, bleek helder. Ook deze ‘reis’ was weer ontroerend mooi en – net zoals bij Carla* – verrijkt met een bijzonder randje. Op de dag zelf waren vrienden en familie van het echtpaar aanwezig, waaronder een aantal oud-collega’s van hem. Mensen die ook aan mij verbonden zijn, door de ‘schoolperiode’ die we met elkaar deelden. Tijdens de condoleance, toen de grootste spanning gezakt was, liep ik langs het tafeltje waar – tot mijn verrassing – de oud-collega’s bij elkaar zaten. “Dag, juffrouw Van Dijk”, zei ik, terwijl ik door mijn knieën zakte en naast de tafel leunde. “Nee, je moet me helpen… Nee wacht… Nienke Hekman!”, zei ze opgelaten. “Nee! Ben jij het écht?!”. Ik weet nog dat dit moment zo ontzettend bijzonder voelde. Zeker toen ze zei dat ze zo ontzettend trots op me was, door het werk wat ik nu doe. Echt: op zo’n moment kan ik niet anders dan dankbaar zijn. Voor wie ik ben, maar ook voor wat ik dagelijks mag doen.

Tot slot: wat als je iemand tegenkomt met wie je geen goede band had?

Bovenstaande voorbeelden maken wat ik doe éxtra speciaal. Ze brengen me terug naar ‘vroeger’, geven energie voor het heden en mooie herinneringen voor de toekomst. Toch ben ik me er ook van bewust dat niet elke ontmoeting fijn is. Kijken we naar jou, lezer, dan kan het goed zijn dat je een keer bij een afscheid aanwezig bent waar iemand is met wie je bijvoorbeeld ruzie had. Of een nare ervaring. Mijn tip? Blijf bij jezelf, houd je rug recht en onthoud voor wie je daar bent. De overledene en de familie dus. Blijf respectvol, ook naar die persoon met wie je geen klik hebt, maar forceer jezelf niet om ‘te doen alsof’. Daarmee bedoel ik: respectvol gedag zeggen, zonder dat je jezelf dwingt een niet-oprecht gesprek aan te knopen. Het is helemaal oké dat je met de ene meer spreekt dan met de ander. Uiteindelijk gaat ‘t erom dat jouw aanwezigheid gevoeld wordt door de familie – en jij met een opgeheven hoofd weer naar huis kunt keren.

De cirkel van het leven is rond, waarbij de invulling niet altijd te sturen is. Vroeger was, het heden is en de toekomst ligt open. Wat er op je pad komt, is een verrassing. Hoe je ermee omgaat: da’s aan jou. In mijn werk komen oude bekenden op mijn pad, maar ook bij jou zullen mooie mensen van vroeger je pad kruisen. En hoe mooi is het als je die gedeelde cirkel extra verdieping kan geven? Bijvoorbeeld door het leuk met elkaar te hebben. Voor elkaar van waarde te zijn? Want: vriendelijkheid is er om gedeeld te worden. Make it count!

* In verband met privacy-redenen is er een schuilnaam gebruikt.

Deel dit bericht op:

• https://www.facebook.com
• Instagram